Jastrych, podkład, szlichta – niezależnie od tego jak go nazwiemy, dobry i trwały gwarantuje nam, że podłoga którą zamontujemy w mieszkaniu, będzie służyła przez lata. Dziś kilka słów na temat rodzajów jastrychów oraz ich wykonywania.
Po co nam jastrych?
Podkład podłogowy może służyć jako warstwa wyrównawcza stropów na warstwie sczepnej lub rozdzielającej (przy odpowiedniej grubości) lub jako płyta dociskowa i wyrównująca na warstwie izolacyjnej (styropian – „jastrych pływający"). W każdym razie jako podkład pod różnego rodzaju posadzki np. ceramika, wykładzina, parkiet. Jakość jastrychu jest najbardziej istotna w przypadku podłogi drewnianej. Najczęściej spotykane podkłady podłogowe to jastrychy cementowe i anhydrytowe oraz płyty betonowe.
Wykorzystanie gotowych, łatwych do użycia mieszanek np. UZIN SC 968, gwarantuje wiązanie cementu w ciągu dwóch dni, dzięki czemu dalsze prace mogą być bardzo szybko kontynuowane. Jakie jeszcze korzyści wynikają z ich zastosowania?
Jaki podkład?
Jastrych cementowy powstaje z mieszkanki cementów z piaskiem. Konsystencja jest dość plastyczna. Przez pierwsze 10 dni od wylania wymaga zwilżania wodą, a całkowitą wytrzymałość osiąga po 28 dniach. Grubość wylewki 7-8 cm nie wymaga zbrojenia.
W przypadku podkładu betonowego kruszywem może być piasek, grys lub żwir. Miesza się go z betonem odpowiedniej klasy. Jego nośność i grubość jest większa niż w przypadku podkładu cementowego. Podkład jest gęsty, co sprawia, że wymaga nieco wprawy przy wykonywaniu. Ma jednak lepsze parametry wytrzymałościowe na ściskanie oraz charakteryzuje go mniejszy skurcz podczas wysychania.
Podkład anhydrytowy jest wytrzymały i odporny na zmiany temperatury, dlatego często stosuje się go w przypadku instalacji ogrzewania podłogowego. Ma płynną konsystencję, dzięki czemu posadzkę łatwiej się poziomuje. Szybciej niż pozostałe rodzaje jastrychów uzyskuje odpowiednią wytrzymałość, co pozwala na przyspieszenie prac budowlanych. Taki podkład ma jednak zasadniczą wadę – nie jest odporny na wilgoć.
- Mieszankę jastrychową oczywiście można przygotować samodzielnie, ale wymaga to dość dużego doświadczenia w dobieraniu składników i ich proporcji. Błąd popełniony na tym etapie będzie skutkował niską trwałością i pęknięciami – wyjaśnia Janusz Dziewanowski, ekspert firmy UZIN. –Dlatego lepszym wyjściem jest zastosowanie gotowej mieszanki jastrychowej, której jedynym wymaganiem jest… wymieszanie z wodą oraz – oczywiście – przestrzeganie reżimów technologicznych.
Przykładem takiej mieszanki może być UZIN SC 968, w którego składzie znajdziemy cement specjalny, kruszywa mineralne oraz dodatki. Produkt ten charakteryzuje wysoka wytrzymałość mechaniczna, szybkie wiązanie oraz doskonała przewodność cieplna. Może być stosowany zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz budynków, ponieważ jest wodo- i mrozoodporny.
Wykonywanie jastrychu
Podłoże na którym wykonujemy jastrych powinno być suche i pozbawione spękań. Prace jastrychowe powinno się wykonywać po okresie, w którym budynek osiada, ponieważ może to spowodować odkształcenia podłoża.
- Wszelkie luźne fragmenty podłoża i nierówności mogą znacznie osłabić przyczepność, dlatego należy je bardzo starannie zniwelować np. przy pomocy szlifowania, frezowania czy szczotkowania – dodaje Janusz Dziewanowski. – Taką powierzchnię należy następnie dokładnie odkurzyć. Dobrze jest też wykonać warstwę sczepną, by poprawić przyczepność do podłoża. Zaprawę jastrychową powinno się nanosić metodą „mokre na mokre”, a następnie zetrzeć ręcznie lub maszynowo.
Korzystając z gotowej zaprawy należy stosować się ściśle do instrukcji wykonywania. Jest to czynność dobrze opisana i przy przestrzeganiu proporcji łatwa do realizacji.
W pierwszym kroku należy do odpowiedniego pojemnika wlać czystą i zimną wodę, a następnie wsypać do niej suchą zaprawę. Istotne są proporcje mieszania – 1,25-1,75 litra wody na 25-kilogramowy worek. Mieszanina która powstanie, powinna mieć dość plastyczną konsystencję wilgotnej ziemi. Czas, w którym możemy zużyć mieszankę to 60 minut. Należy ją rozprowadzać w sposób ciągły, od razu zagęszczać i zacierać. Zanim przystąpimy do dalszych prac, należy sprawdzić wilgotność szczątkową urządzeniem CM.
- Gotowość do układania posadzek przy zastosowaniu mieszanki UZIN SC 968 zależy od warunków panujących w pomieszczeniu i planowanej okładziny – mówi Janusz Dziewanowski z firmy UZIN. – W modelowych warunkach – temperaturze 20 stopni Celsjusza i 65% wilgotności względnej oraz przy warstwie około 4 cm, płytki ceramiczne możemy kleić już po ok. jednym dniu (wilgotność mierzona metodą CM powinna wynosić ≤ 3,5%). Wykładziny tekstylne po około 2 dniach – przy wilgotności ≤ 3,0% CM, wykładziny elastyczne po około 3 dniach przy wilgotności ≤ 2,5% CM, a parkiet w zależności od stopnia wilgotności – dla drewnianych okładzin powinien wynosić on ≤ 2,0% CM.
Najlepsze warunki do obróbki jastrychu to temperatura powietrza 15-25 stopni Celsjusza i wilgotność względna powietrza poniżej 65%. Niższe temperatury i wyższa wilgotność oraz większa grubość układanej warstwy, będą opóźniać proces wiązania i schnięcia jastrychu. Wpływ na parametry wytrzymałościowe i gotowość jastrychu do układania podłóg ma między innymi ilość dodawanej wody. Mniejsza ilość wody sprawi, że mieszanka będzie miała gęstszą konsystencję – co przełoży się na wyższą wytrzymałość, a także szybsze osiągnięcie przez nią parametrów wilgotnościowych. Analogicznie – zbyt duża ilość wody obniży wytrzymałość jastrychu i wydłuży czas jego schnięcia, co spowoduje większy skurcz podczas wiązania i zwiększy ryzyko powstawania pęknięć.
