Efekty dekoracyjne, jakie można uzyskać na elewacji przy zastosowaniu specjalnych tynków, podkreślają walory estetyczne budynków. Bardzo popularne są cienkowarstwowe wyprawy tynkarskie zacierane na gładko, w przypadku których powierzchnia tynku jest równa i stanowi doskonałą alternatywę dla płyt w technologii elewacji wentylowanych przyczyniając się tym samym do zmniejszenia nakładów pracy i kosztów m kw. elewacji.
Przykładem tego typu rozwiązań są tynki o drobnym uziarnieniu 0,6–0,8 mm, których całkowita grubość warstwy nie przekracza 2 mm. Decydując się na aplikację tynków dekoracyjnych warto znać podstawowe zasady przygotowania podłoża, które mają istotny wpływ na efekt końcowy.
Marta Wysocka, Product & Specification Manager w firmie Dryvit Systems USA (Europe) Sp. z o.o., która jest producentem wysokiej jakości systemów ociepleń i materiałów elewacyjnych, przedstawia:
- wymagania dotyczące równości podłoża pod tynki cienkowarstwowe,
- wytyczne dla izolacji cieplnej i warstwy zbrojonej pod tego rodzaju tynki,
- sposoby na ułatwienie aplikacji.
1. Równe podłoże
Samo przygotowanie podłoża wymaga sporej precyzji i staranności. W instrukcjach instalacji systemów ETICS opracowanych np. przez Instytut Techniki Budowlanej czy Stowarzyszenie na Rzecz Systemów Ociepleń, dostępnych na stronach internetowych, zostały podane dopuszczalne odchyłki mówiące o minimalnych nierównościach, jakie są akceptowalne. Odchylenia powierzchni podłoża (ściany) od płaszczyzny mierzone łatą o długości 2 m z dokładnością do 1 mm nie mogą być większe niż –4 mm i +2 mm. W przypadku kiedy nierówności są większe wykonawcy mają możliwość ich zniwelowania np. za pomocą zaprawy klejowej w dopuszczalnej warstwie, zaprawy tynkarskiej wyrównawczej czy zastosowania materiału izolacyjnego o odpowiedniej grubości.
2. Odpowiedni dobór izolacji cieplnej
W bezspoinowych systemach ociepleń elewacji, zawierających tynki cienkowarstwowe, zaleca się stosowanie płyt izolacji cieplnej o wysokiej jakości. Już same płyty mają swoje tolerancje dotyczące takich wymiarów, jak grubość, długość, szerokość, płaskość i prostokątność. Istotna jest też klasa stabilności wymiarowej w określonych temperaturach, ponieważ podczas prac elewacyjnych powierzchnia styropianu może się nagrzewać. Stosowanie płyt niskiej jakości wymusza zwiększony nakład prac przy przygotowaniu podłoża, powoduje powstanie szczelin między płytami, które trudno uzupełnić, a w konsekwencji – mostków termicznych i pogorszenie końcowej estetyki ściany.
Warto zwrócić uwagę na to, że im lepiej jest przygotowane podłoże, tym nierówności na tynku są mniejsze. W tynku o maksymalnej frakcji uziarnienia 0,6 mm, nakładanym w jednej warstwie, nie zgubimy nierówności ściany. Nierówności należy zminimalizować na etapie przygotowania wcześniejszych warstw – czyli na etapie przyklejania płyt materiału termoizolacyjnego (wełny lub styropianu) i warstwy zbrojonej. Sprawdzenie równości uzyskanej powierzchni warstwy izolacyjnej należy przeprowadzić przy użyciu łaty o długości 2 m i przymiaru. Odchylenie powierzchni od płaszczyzny nie powinno być większe niż 3 mm i w liczbie nie większej niż 3 na całej długości łaty kontrolnej. Odchylenie krawędzi od kierunku pionowego nie powinno być większe niż 2 mm na 1 m i w sumie nie powinno być większe niż 30 mm na całej wysokości budynku.
3. Wykonanie warstwy zbrojonej
Odnośnie wytycznych dotyczących wykonania warstwy zbrojonej tj. kleju z siatką pod tynki cienkowarstwowe o bardzo drobnym uziarnieniu, takie jak faktury Lymestone, Freestyle czy Stonemist, należące do najdrobniejszych i jednocześnie najgładszych w ofercie marki Dryvit, rekomendujemy ponowne przeszpachlowanie cienką warstwą uprzednio już wykonanej warstwy kleju w celu dodatkowego wygładzenia podłoża. Siatka zbrojąca powinna być zatopiona w kleju, tak aby nie był widoczny jej kolor ani wzór (oczka). Całkowita ilość kleju nie może przekroczyć grubości maksymalnej, czyli 5 mm. Przed nakładaniem kolejnych warstw kleju należy usunąć wszystkie większe, miejscowe nierówności. Pomocna będzie tutaj paca z papierem ściernym. Szlifowanie zaleca się wykonywać ruchami okrężnymi, a powstały pył należy dokładnie usunąć.
Po szlifowaniu często konieczne jest zastosowanie gruntu wzmacniającego, który zwiąże powstały pył i poprawi przyczepność międzywarstwową. Warto szczególnie zwrócić uwagę na miejsca, w których ryzyko pojawienia się nierówności staje się większe. Są to na przykład zakłady siatki wzmacniającej, z uwagi na większą ilość kleju w tym miejscu, czy poziomy podestów komunikacyjnych rusztowań, gdzie zatarcie kleju i tynku jest utrudnione, a także miejsca, w których przewidziane jest zastosowanie profili PVC tj. narożniki czy ościeża okienne. Konieczne jest przeszlifowanie powierzchni termoizolacji przed osadzeniem profili, tak aby jego powierzchnia licowała się z powierzchnią płyt termoizolacyjnych.
Fot. 1. Nierówności widoczne na powierzchni tynku będące skutkiem nieodpowiednio przygotowanego podłoża
Fot. 2. Prawidłowo przygotowana warstwa zbrojona – podział powierzchni, szlifowanie kleju4. Dopuszczalne odchylenia powierzchni tynku
Wg wspomnianych wytycznych dla systemów ETICS odchylenia powierzchni tynku od płaszczyzny i odchylenia krawędzi od linii prostej nie powinny być większe niż 3 mm i w liczbie nie większej niż 3 na całej długości łaty kontrolnej. Odchylenia powierzchni i krawędzi od kierunku pionowego powinny być nie większe niż 2 mm na 1 m i w sumie nie powinny być większe niż 30 mm na całej wysokości budynku. Odchylenia krawędzi od kierunku poziomego nie mogą przekraczać 3 mm na 1 m. Pomiaru należy dokonać z dokładnością do 1 mm. Opisane odchyłki zostały przedstawione w tabeli poniżej.
| Kierunek | Dopuszczalne odchylenia powierzchni od płaszczyzny | Dopuszczalne odchylenia krawędzi od linii prostej |
|---|---|---|
| Ogólnie | ≤ 3 mm na całej długości łaty kontrolnej (2 m); Liczba odchyleń ≤ 3 na całej długości łaty kontrolnej (2 m) |
|
| Pion | ≤ 2 mm / 1 m; Suma odchyleń ≤ 30 mm na całej wysokości budynku |
|
| Poziom | ≤ 3 mm / 1 m Tabela – Maksymalne dopuszczalne odchylenia powierzchni tynku |
|
5. Sposoby na łatwiejszą aplikację tynku
Dodatkowo w celu łatwiejszej aplikacji tynku drobnoziarnistego, rekomenduje się podział powierzchni ściany na mniejsze fragmenty, np. za pomocą boniowania. Boniowanie elewacji można wykonać poprzez zastosowanie specjalnych profili, taśm czy pasków. Ograniczenie pola aplikacji tynku ułatwi pracę wykonawcy, zminimalizuje ryzyko powstania zgrzewów w miejscu łączenia tynku. Jeśli na elewacji występują mniejsze powierzchnie i posiadają one otwory, np. w postaci dużej liczby okien – zastosowanie boniowania nie jest konieczne, ale wszystko zależy od projektu.
Fot. 3, 4. Boniowanie jako sposób na podział elewacji ułatwiający uzyskanie gładkiej i równej powierzchni
Cienkowarstwowe wyprawy tynkarskie zacierane na gładko pozwalają uzyskać wiele atrakcyjnych wykończeń elewacji, m.in. efekt kamienia, betonu, cegły, a nawet drewna. Odpowiednie przygotowanie podłoża w dużej mierze decyduje o ich estetyce i trwałości. W razie wątpliwości dotyczących kwestii związanych z doborem rozwiązań materiałowych i technologicznych oraz aplikacją systemów ociepleń elewacji warto skorzystać ze wsparcia ekspertów marki Dryvit.
Fot. 5, 6, 7. Efekty dekoracyjne na elewacji przy zastosowaniu cienkowarstwowych wypraw tynkarskich Dryvit
